Menu
Maria Janion

Archiwum cyfrowe Marii Janion

Przyszłość feministycznej krytyki literackiej

[…] charakterystyczne, że listy najpierw traktuje Bovenschen jako sferę preestetyczną. […] Może można by było tutaj zastosować podobną taktykę. To znaczy to, z czym mamy tutaj do czynienia, u tych naszych pisarek kobiecych, określić jako „pre-écriture féminine". Stworzyć tutaj jakby rodzaj ciągłości […], a jednocześnie z zaznaczeniem, że są to [...] prolegomena do tego, co się później stanie.

Wykład poświęcony jest teoretycznym rozważaniom na temat feministycznej krytyki literackiej, a zwłaszcza kategorii écriture féminine, będącej według Marii Janion filozoficzną reakcją na pewną sytuację w dziejach myśli ujawnioną przez myśl postmodernistyczną i feministyczną. Chodzi o uświadomienie sobie jednostronności filozofii zachodniej, opierającej się na takiej koncepcji podmiotu, którą trudno dostosować do doświadczenia kobiecego. Prof. Janion zastanawia się, po pierwsze, czy filozofia może zostać „uzupełniona” o kobiecość? A po drugie, czy opresywność jest immanentną cechą filozofii zachodniej, czy też tylko przypadłością niektórych filozofów? Janion w dużym stopniu zgadza się z tymi badaczkami, które twierdzą, że mizoginizm filozofii jest strukturalną koniecznością. Kobieta w myśli zachodniej okazuje się synonimem negatywności, dlatego nie da się po prostu „uzupełnić” filozofii o kobiety. Écriture féminine to odpowiedź na ten problem. Jest to całkowicie odrębny, pozytywny projekt filozoficzny, odrzucający koncepcję „uzupełniania”.
Badaczka zastanawia się także nad tym, czy w ogóle i w jakim stopniu można wykorzystywać koncepcję écriture féminine do powieści kobiet z XX-lecia międzywojennego. Radziłaby raczej traktować dzieła naszych pisarek z tego okresu jako „preécriture féminine”. Analizuje poglądy współczesnych badaczek, takich jak Krystyna Kłosińska, Joanna Bator, Joanna Tokarska-Bakir. Literackim przykładem tradycyjnego, patriarchalnego spojrzenia na różnicę płci jest analizowany przez Janion list Heinricha von Kleista do Wilhelminy von Zenge oraz motyw bohaterek somnambulicznych.

Tytuł:
Przyszłość feministycznej krytyki literackiej
Data nagrania:
2002-12-05
Referent/ka:
Agata Araszkiewicz, praca doktorska poświęcona mniej znanym pisarkom dwudziestolecia międzywojennego
Identyfikator nagrania:
26
Nazwa pliku w archiwum:
WYK_05122002_Estetykafeministyczna
Format nośnika cyfrowego:
audio/mpeg
Długość nagrania:
02:01:03
Nośnik oryginalny:
kaseta magnetofonowa
Prawa autorskie:
IBL PAN
Kolejne nagranie
Poprzednie nagranie