Zygmunt Freud, Dowcip i jego stosunek do nieświadomości
Punktem wyjścia moich rozważań [...] jest to, co mówi Esslin w swoim eseju [...] Teatr [...] absurdu o Freudzie. [...] termin absurd wielokrotnie u Freuda w rozważaniach o dowcipie się pojawia. Jest to bardzo szczególne rozumienie absurdu, które [...] w jakiś sposób zostaje zakwestionowane przez późniejszą tradycję. Jego rozumienie absurdu raczej mieści się w tradycji dziewiętnastowiecznej i jakby na tej tradycji poprzestaje.
Maria Janion zastanawia się, czy Freud proponuje nowe rozumienie kategorii absurdu, zapowiadające np. Becketta. Badaczka przedstawia tradycyjne definicje absurdu i przełom, jaki nastąpił po drugiej wojnie światowej, zwłaszcza w obliczu Holokaustu. Wskazuje, że nowoczesne rozumienie absurdu opiera się na przeświadczeniu o całkowitym wyjałowieniu życia z sensu. Teatr absurdu zwraca uwagę na bezsens nieświadomego życia, łącząc to z funkcją obnażania egzystencjalnego nonsensu, absurdalności bycia w świecie.
Janion podkreśla rolę myśli Theodora W. Adorno dla nowoczesnego ujęcia kategorii absurdu, zwłaszcza jego zakwestionowanie pozytywności istnienia i sztuki oraz przyjemności doświadczenia estetycznego. Przedstawia esej Próba zrozumienia „Końcówki” Becketta Adorna i jego krytykę Freuda.